在學習華語的過程中，分類詞常常讓越南籍學習者感到困惑。分類詞是指名詞前的一種詞語，依據物體的形狀、屬性或功能來選擇使用。華語和越南語中都有分類詞，但它們的用法和範疇存在不少差異。本文將探討這兩種語言中的分類詞對應與不同之處，並提供教學建議，幫助越南籍學生克服這一挑戰。
一、分類詞的對應關係
雖然華語和越南語都使用分類詞來描述名詞的屬性或特徵，但在一些常見範疇上，它們的分類詞可以互相對應。以下是一些具有對應性的分類詞：
| 分類範疇 | 中文分類詞 | 越南語分類詞 | 範例 |
|---|---|---|---|
| 人類範疇 | 位、個 | người | 一個人 / một người |
| 動物範疇 | 隻、頭 | con | 一隻狗 / một con chó |
| 植物範疇 | 棵、顆 | cây、quả | 一棵樹 / một cây cây |
| 長條形物體 | 條 | sợi、cái | 一條魚 / một sợi cá |
| 圓形物體 | 顆 | quả | 一顆蘋果 / một quả táo |
| 片狀物體 | 片 | tấm | 一片葉子 / một tấm lá |
| 書籍範疇 | 本 | quyển | 一本書 / một quyển sách |
| 輛、部範疇 | 輛、部 | chiếc | 一輛車 / một chiếc xe |
| 物件範疇 | 個 | cái | 一個杯子 / một cái cốc |
在這些範疇中，華語和越南語的分類詞表達方式相似，因此學習者較容易理解和掌握。
二、無法對應的分類詞
然而，有些華語分類詞在越南語中無法找到直接對應的詞彙，這主要源於語言和文化背景的差異。以下是一些無法對應的分類詞：
| 分類範疇 | 中文分類詞 | 中文範例 | 越南語對應分類詞 | 說明 |
|---|---|---|---|---|
| 特定於人類的分類 | 位 | 一位老師 | 無對應 | 越南語的「người」無法表達對人類的尊敬程度 |
| 形狀細緻分類 | 片 | 一片麵包 | tấm | 越南語不區分薄片或厚片的細節 |
| 塊 | 一塊豆腐 | miếng | 越南語無法表達具體的塊狀細節 | |
| 質地範疇 | 條 | 一條毛巾 | sợi | 越南語無法區分物品的質地（如硬或軟） |
| 動物範疇的精細分類 | 口 | 一口豬 | 無對應 | 越南語中的「con」無法細分家畜類動物 |
| 容器的分類 | 瓶 | 一瓶水 | chai | 越南語無法對應中文的具體描述 |
| 與植物有關的分類 | 根 | 一根甘蔗 | 無對應 | 越南語多用「cây」或「quả」來泛指整個植物 |
| 多重功能的分類詞 | 件 | 一件衣服 / 一件事情 | 無對應 | 越南語多用「cái」來泛指物件，但無法表示事件 |
| Phạm trù phân loại | Phân loại từ tiếng Trung | Ví dụ tiếng Trung | Phân loại từ tiếng Việt tương ứng | Giải thích |
|---|---|---|---|---|
| Phạm trù về con người | 位 | 一位老師 | Không có từ tương ứng | "người" trong tiếng Việt không thể hiện mức độ tôn trọng |
| Phân loại hình dạng | 片 | 一片麵包 | tấm | Tiếng Việt không phân biệt chi tiết lát mỏng hay lát dày |
| 塊 | 一塊豆腐 | miếng | Tiếng Việt không thể hiện chi tiết dạng khối cụ thể | |
| Phạm trù về chất liệu | 條 | 一條毛巾 | sợi | Tiếng Việt không phân biệt chất liệu (như mềm hay cứng) |
| Phân loại động vật chi tiết | 口 | 一口豬 | Không có từ tương ứng | "con" trong tiếng Việt không thể phân biệt gia súc cụ thể |
| Phân loại về đồ chứa | 瓶 | 一瓶水 | chai | Tiếng Việt không thể diễn đạt chi tiết như tiếng Trung |
| Phân loại về thực vật | 根 | 一根甘蔗 | Không có từ tương ứng | Tiếng Việt thường dùng "cây" hoặc "quả" để chỉ cả cây |
| Phân loại đa chức năng | 件 | 一件衣服 / 一件事情 | Không có từ tương ứng | Tiếng Việt thường dùng "cái" để chỉ vật, nhưng không thể hiện sự kiện |
這些分類詞因為描述的細緻程度或文化特性而難以在兩種語言中找到直接對應。
三、教學建議
Nguyen Thi Kim Hue（2018）的研究提出了一些教學建議，旨在幫助越南籍華語學習者克服分類詞學習的困難：
- 對比分析法：教師可以利用中越兩語分類詞的對比教學，幫助學生理解兩者的異同。例如，展示華語中的「片」和越南語中的「tấm」，並解釋兩者用法的不同。
- 原型搭配法：採用最典型的名詞和分類詞搭配進行教學，如「一顆蘋果」、「一條魚」，然後逐漸引入不常見的搭配，幫助學生逐步理解分類詞的用法。
- 循序漸進原則：從常見、生活化的分類詞開始教學，逐步過渡到專業領域的分類詞。這種方式可以減少學習的焦慮感，使學生能夠逐步掌握分類詞的使用。
四、結論
華語和越南語的分類詞系統既有相似之處，也有不易對應的地方。對於越南籍華語學習者來說，掌握這些分類詞需要在語言和文化背景中進行理解和應用。透過合理的教學方法，可以有效提高學生對華語分類詞的掌握能力。
參考文獻： Nguyen, Thi Kim Hue. 漢語和越南語分類詞之對比分析與教學建議. Master’s thesis, National Chi Nan University, 2018.